لومیفن سیترات یک SERM (Selective Estrogen Receptor Modulator) یا تغییر دهنده گیرنده‌های استروژن به صورت انتخابی است. SERMها ترکیباتی هستند که می‌توانند به گیرنده‌های استروژن در بافت‌های مختلف بدن متصل شوند و در برخی بافت‌ها به عنوان آگونیست (فعال‌کننده) و در برخی دیگر به عنوان آنتاگونیست (بازدارنده) عمل کنند.
ویژگی‌ها و عملکرد لومیفن سیترات
- عملکرد در بافت‌های مختلف: لومیفن سیترات در بافت‌های مختلف بدن عملکرد متفاوتی دارد. به عنوان مثال، در بافت‌های استخوانی و قلبی می‌تواند اثرات مفید استروژن را تقلید کند، در حالی که در بافت‌های پستان و رحم به عنوان آنتاگونیست عمل کرده و اثرات استروژن را مسدود می‌کند.
- استفاده در درمان ناباروری: یکی از کاربردهای اصلی لومیفن سیترات در تحریک تخمک‌گذاری در زنان مبتلا به ناباروری ناشی از اختلالات تخمک‌گذاری است. این دارو با مسدود کردن گیرنده‌های استروژن در هیپوتالاموس و هیپوفیز، تولید هورمون‌های محرک تخمک‌گذاری (FSH و LH) را افزایش می‌دهد.
- مزایای درمانی: به دلیل عملکرد انتخابی، لومیفن سیترات می‌تواند به طور موثری تخمک‌گذاری را تحریک کند بدون اینکه اثرات منفی استروژن در سایر بافت‌ها را به همراه داشته باشد.
مکانیسم عمل
- مسدود کردن گیرنده‌های استروژن: لومیفن سیترات با مسدود کردن گیرنده‌های استروژن در هیپوتالاموس، باعث افزایش ترشح GnRH (هورمون آزاد کننده گنادوتروپین) می‌شود. این امر باعث افزایش تولید هورمون‌های LH و FSH از غده هیپوفیز می‌شود که در نهایت تخمک‌گذاری را تحریک می‌کند.
تفاوت با دیگر SERMها
- تفاوت عملکرد در بافت‌ها: SERMهای مختلف می‌توانند اثرات متفاوتی در بافت‌های مختلف بدن داشته باشند. به عنوان مثال، تاموکسیفن، یکی دیگر از SERMها، عمدتاً در درمان سرطان پستان استفاده می‌شود و می‌تواند اثرات متفاوتی نسبت به لومیفن سیترات در بافت‌های مختلف بدن داشته باشد.
کاربردهای دیگر
- درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): لومیفن سیترات می‌تواند در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک که دچار ناباروری هستند، مورد استفاده قرار گیرد.
- کاربردهای تحقیقاتی: به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد SERMها، لومیفن سیترات در تحقیقات علمی برای بررسی اثرات هورمون‌های استروژنی و مکانیسم‌های تنظیم تخمک‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منبع: استروئید
ویژگی‌ها و عملکرد لومیفن سیترات